Czym jest prawo do informacji?
Prawo dostępu do informacji posiadanych przez władze publiczne jest fundamentalnym prawem człowieka, które powinno być realizowane na poziomie ogólnokrajowym poprzez powszechnie obowiązujące prawo (np. ustawy o wolności informacji), w oparciu o zasadę maksymalnej jawności, przy założeniu, że wszystkie informacje są dostępne, jedynie z ograniczonymi wyjątkami. Dostęp do informacji jest prawem obywatelskim, dlatego procedury udostępniania informacji powinny być proste, szybkie i bezpłatne lub niedrogie. Prawo dostępu do informacji powinno podlegać jedynie wąskiemu i starannie opracowanemu systemowi wyjątków w celu ochrony nadrzędnych interesów publicznych i prywatnych, w tym prawa do prywatności. Wyjątki powinny mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy istnieje ryzyko znaczącej szkody dla interesów podlegających ochronie oraz gdy zagrożenie jest większe niż ogólny interes publiczny dostępu do informacji. Obowiązek wykazania, że dana informacja mieści się w zakresie wyjątków spoczywa na organie władzy publicznej, który odmawia dostępu do tej informacji
Państwa mają obowiązek podawać do wiadomości opinii publicznej wszystkie informacje, które mogą być przedmiotem jej zainteresowania. Państwa powinny podjąć wszelkie wysiłki w celu zapewniania łatwego, szybkiego, skutecznego oraz praktycznego dostępu do informacji publicznych, jak również wprowadzić odpowiednie procedury uzyskiwania takich informacji przez zainteresowane jednostki. Każda decyzja odmowna władz w zakresie dostępu do informacji musi być wydana z uzasadnieniem, konieczne jest ponadto ustanowienie procedury odwoławczej od takiej decyzji (General Comment No. 34 on Article 19 of the ICCPR in English)
Na tym tle w szczególności wierzymy, że jest kwestią czasu, aż informacja o niemal każdym wydatku z środków publicznych – rejestrowanym przecież już w bazach danych różnego rodzaju, choćby księgowych – będzie powszechnie dostępna bez przeszkód. Bez przeszkód oznacza bez dodatkowych formalności – po prostu uzupełniana na bieżąco i widoczna dla wszystkich w Internecie. Co więcej udostępniana tak, aby można ją było łatwo zestawić i porównać z innymi informacjami, zatem możliwa do „odczytu maszynowego”.